KÝ ỨC TRƯỜNG SƠN CÓ MỘT THỜI NHƯ THẾ

ĐƯỜNG HỒ CHÍ MINH TRÊN ĐỈNH TRƯỜNG SƠN HÙNG VĨ

"Đường mòn Hồ Chí Minh" đã trở thành một con đường nổi tiếng thế giới, trở thành một biểu tượng của tinh thần quyết đánh, quyết thắng giặc Mỹ xâm lược của nhân dân Việt Nam ta. Đó cũng chính là con đường dẫn dân tộc ta, quân đội ta đi tới trận quyết chiến cuối cùng, tới ngày 30/4 toàn thắng. Đường Trường Sơn đã trở thành một nét son chói lọi trong ký ức của dân tộc ta, trở thành di sản quý giá của lớp lớp những người đi trước để lại, "Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước..." đã là lời thề của cả một thế hệ. Biết bao người con thân yêu của dân tộc ta đã hy sinh xương máu, hy sinh cả tuổi trẻ của mình cho con đường để đi tới ngày toàn thắng ấy.

Nhân kỷ niệm 65 năm ngày Quốc khánh 2/9 (1945-2010) và kỷ niệm 39 năm ngày thành lập và cũng là ngày truyền thống của Trung đoàn ô tô vận tải 13 Anh hùng - Bộ đội Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh (15/9/1971-15/9/2010), đơn vị mà tôi khi mới vào chiến trường đã được điều động bổ sung quân số đợt đầu tiên lúc mới thành lập.
Nhân dịp này, tôi xin điểm lại ký ức: "Có một thời như thế". Cái ký ức tự hào của một thời trai trẻ với Trung đoàn Anh hùng của một thời "Hoa lửa" hào hùng.

Áo giáp và mũ sắt là trang phục lính xe của tôi những ngày đầu tiên là quân số của Trung đoàn ô tô vận tải 13 Anh hùng - Bộ đội Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh.

Đến nay, sau hơn 50 năm, lịch sử đã khẳng định đường Trường Sơn là một kỳ tích của dân tộc Việt Nam; là bước phát triển sáng tạo về khoa học, nghệ thuật quân sự của chiến tranh nhân dân. Bởi con đường này chính là khát vọng độc lập, tự do, thống nhất Tổ quốc của nhân dân Việt Nam. Khát vọng đó dường như vẫn còn vẹn nguyên trong mỗi người lính đã từng vượt Trường Sơn trong những năm tháng chiến tranh ác liệt. Điều đó lại càng rõ hơn trong tôi, người đã từng vượt Trường Sơn trên tuyến đường Hồ Chí Minh huyền thoại vào Nam chiến đấu năm nào. Với mỗi người lính đã từng vượt Trường Sơn trên tuyến đường Hồ Chí Minh huyền thoại trong những tháng năm chiến tranh ác liệt thì đó là một phần ký ức không thể nào quên.

"Đường mòn Hồ Chí Minh" là cái tên để gọi tuyến vận tải bí mật của ta từ hậu phương lớn miền Bắc chi viện sức người, sức của cho tiền tuyến lớn miền Nam. Tuyến đường này bắt đầu hình thành từ tháng 5 năm 1959 do vậy còn có tên là đường 559. Binh đoàn Trường Sơn (Đoàn 559) là đơn vị được giao nhiệm vụ "soi tuyến, mở đường" xây dựng các Binh trạm hậu cần, y tế, công binh, bộ binh, phòng không để duy trì hoạt động của hệ thống đường mòn Hồ Chí Minh đảm bảo nhiệm vụ chi viện cho tiền tuyến lớn miền Nam.

Đội hình xe Gaz-53 của Tiểu đoàn 74 - Trung đoàn ô tô vận tải 13 trong chiến dịch vận chuyển mùa Khô năm 1971-1972.

Trải qua 16 năm (1959 -1975) xây dựng, hình thành, duy trì và mở rộng, tuyến đường đã hoàn thành xuất sắc vai trò sứ mệnh lịch sử của mình. Trong gần 6 nghìn ngày đêm, lực lượng quân sự Mỹ, ngụy đã tập trung huy động một số lượng lớn phương tiện, vũ khí, khí tài chiến tranh tối tân, hiện đại nhất thời bấy giờ trút hàng triệu tấn bom đạn nhằm đánh phá, chặt đứt tuyến đường chi viện của ta. Thậm trí chúng còn sử dụng cả một hệ thống máy móc điện tử để giúp hướng dẫn máy bay ném bom. Ngoài ra, còn sử dụng hàng triệu lít chất độc hoá học trong đó có chất độc mầu da cam có chứa DIOXIN để diệt cỏ, làm trụi lá cây; triển khai các dự án tạo mưa và các chất hoá học tạo bùn cũng đã được sử dụng để phá đường... Vì vậy tuyến đường Trường Sơn còn được gọi là "tuyến lửa" với các "toạ độ lửa", cửa tử, các trọng điểm bắn phá, ném bom của máy bay địch.

Cây thu phát nhiệt đới, một thiết bị do thám điện tử của Mỹ được thả xuống từ máy bay và lẫn trong cây rừng rất khó phát hiện.

Máy bay AC-130 bắn phá ngăn chặn các đoàn xe rất hiệu quả bằng vũ khí Laze cảm nhiệt và chất độc hoá học mầu da cam có chứa Dioxin để diệt cỏ và làm trụi lá cây được máy bay Mỹ rải xuống rừng Trường Sơn.

Có những trọng điểm liên tiếp trong nhiều ngày bị máy bay địch bắn phá, ném bom rải thảm. Tuy nhiên, dưới những tán cây rừng, suối sâu, đèo cao ẩn khuất trong mây mù tuyến đường vẫn vươn dài và mở rộng ra các hướng. Bắt đầu từ km số O, thuộc Thị trấn Lạt, huyện Tân Kỳ (Nghệ An), tuyến đường đã xuyên qua các cánh rừng già, phát triển thành một mạng lưới với 5 trục dọc theo sườn Đông và Tây dãy núi Trường Sơn. 21 trục ngang liên hoàn với tổng chiều dài hơn 17 nghìn km, Nối liền hậu phương lớn miền Bắc tới các chiến trường. Trên tuyến đường đó, suốt ngày đêm, hàng đoàn cán bộ, chiến sỹ nối nhau tiến bước vào tham gia chiến đấu trên khắp các chiến trường miền Nam.

Vượt Trường Sơn vào Nam chiến đấu, hồi ấy lớp lính trẻ chúng tôi đã phải vượt qua vô vàn khó khăn gian khổ. Nhiều khi đứng trước giữa sự sống - cái chết chỉ là lằn ranh giới mong manh. Cuộc hành quân trường kỳ, cứ đêm đi, ngày nghỉ. Đường đi chủ yếu toàn là đèo dốc quanh co, hiểm trở. Cứ lên đến đỉnh núi trập trùng rồi lại tụt xuống. Nơi nào bãi bằng, đoạn đường nào qua bãi trống đều không được đi. Chỗ nào khe suối, đường mòn cũng không được đi bởi đó là những trọng điểm, nơi địch thường xuyên tập trung ném bom, đánh phá. Rừng Trường Sơn âm u, rậm rạp là thế nhưng hầu như chưa bao giờ có đêm. Vì cứ vào khoảng 5 giờ chiều là địch bắt đầu thả pháo sáng. Màn đêm bị xé rách bởi những quầng lửa và tiếng bom dội ầm ì. Bây giờ nghĩ lại, ở các chặng đường chiến tranh mình đã đi qua, lúc đó chỉ thấy có một tinh thần, một khát khao đấu tranh giải phóng dân tộc rất lớn. Cho dù có người bị sốt rét, bị thương, ốm yếu nhưng vẫn cố gắng đi theo đoàn quân tiến về phía trước. Bởi cái khát khao giải phóng và tình cảm anh em trong chiến đấu, giữa sự sống với cái chết không thể nhường bỏ cho ai được. Thậm chí có những người ốm mệt không mang vác được ba lô thì cũng cố gắng chống gậy đi để động viên tinh thần cho đồng chí, đồng đội tiến lên phía trước.

Đội hình xe vượt qua một trọng điểm thường xuyên bị máy bay Mỹ đánh phá ác liệt.

Thấy rõ tầm quan trọng chiến lược của tuyến đường, địch đã tập trung mọi phương tiện chiến tranh hiện đại nhất hòng chặn đứng và dập tắt ý chí chiến đấu của quân ta bằng những trận ném bom rải thảm. Có thể nói, nước Mỹ có vũ khí gì thì ở Trường Sơn cũng có thứ đó, ngoại trừ bom nguyên tử. Trên tuyến đường Trường Sơn ngoài khó khăn, vất vả về địa hình núi cao, suối sâu thì nguy hiểm thường trực với người lính đó là các loại bom mìn ken đặc dưới mỗi bước chân. Như các loại bom phạt, mìn vướng nổ, bom bi, bom nổ chậm.. Mỗi sơ xảy đều phải trả giá bằng mạng sống.

Có lẽ, chính cái khát khao giải phóng đã trở thành sức mạnh của dân tộc Việt Nam. Và con đường Trường Sơn - đường mòn Hồ Chí Minh đã trở thành con đường huyền thoại về ý chí quyết tâm, về sức mạnh của dân tộc làm cho cả thế giới phải khâm phục, kẻ thù phải khiếp sợ. Suốt 16 năm sau đó, đường Trường Sơn luôn luôn trở thành trọng điểm ngăn chặn quyết liệt của địch. Núi rừng Trường Sơn luôn luôn rung chuyển, bị cày đi xới lại bởi gần 4 triệu tấn bom đạn, hoá chất độc của địch trút xuống, gây nhiều tổn thất về người, phương tiện vật chất và môi trường sinh thái trên tuyến đường Hồ Chí Minh.

Ra đời và chiến đấu trên tuyến vận tải chi viện chiến lược vô cùng ác liệt - nơi thường xuyên thử thách ý chí, trí tuệ, lòng quả cảm trước vũ khí tối tân của nền công nghiệp quốc phòng Mỹ, mỗi con người về với Trung đoàn 13 đều khát khao cháy bỏng quyết tâm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Tinh thần yêu nước đó đã tạo nên sức mạnh lớn lao để Trung đoàn liên tiếp lập được nhiều chiến công rất đáng tự hào trong nhiệm vụ vận chuyển chi viện miền Nam, làm nhiệm vụ quốc tế và trong công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, từng bước xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Với những thành tích đó, Bộ tư lệnh Trường Sơn đã trao tặng cho Trung đoàn danh hiệu "Quả đấm thép Trường Sơn; "Cánh Đại bàng từ Bắc vào Nam".. Đặc biệt ngày 31 tháng 12 năm 1973 Trung đoàn thân yêu của tôi vinh dự lớn được Đảng, Nhà nước tuyên dương danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

Đội hình xe của Trung đoàn 13 xuất kích.

Thực tiễn đã chứng minh và lịch sử đã khẳng định, nhiệm vụ xuyên suốt của đường Hồ Chí Minh là thực hành vận tải chi viện chiến lược cho các hướng chiến trường để đánh thắng Mỹ, nguỵ, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Chính trong quá trình thực hiện những nhiệm vụ nói trên đã diễn ra cuộc đấu trí, đấu lực có một không hai giữa một bên là Đế quốc Mỹ, kẻ quyết tâm ngăn chặn mọi hoạt động của ta trên đường Trường Sơn bằng đủ loại vũ khí, phương tiện hiện đại nhất của quân đội Mỹ và một bên là nhân dân và quân đội Việt Nam mà trước hết là Bộ đội Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh với tinh thần "Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước", không sợ hy sinh, gian khổ, kết hợp với trí thông minh tuyệt vời và nghệ thuật quân sự truyền thống cũng như sáng tạo, lợi dụng mọi sơ hở và chỗ yếu của địch mà tấn công, giành thắng lợi.

Tính đến ngày Việt Nam thống nhất, đường Trường Sơn đã tồn tại gần 6000 ngày đêm. Các lực lượng công binh, thanh niên xung phong, dân công hoả tuyến Trường Sơn gồm khoảng 120.000 người đã làm nên mạng đường liên hoàn, vững chắc với 5 hệ thống đường trục dọc, 21 đường trục ngang, nối Đông với Tây Trường Sơn, vươn tới các chiến trường, với tổng chiều dài gần 2 vạn km đường ô tô, 1.400 km đuờng ống dẫn xăng dầu, 3.140 km "đường kín"cho xe chạy ban ngày và hàng ngàn cầu, cống, ngầm.

Hệ thống đường Trường Sơn, 1973-1975

Trong các chiến dịch đánh phá từ năm 1965 đến năm 1972, Mỹ đã huy động khoảng 733.000 chuyến máy bay, đánh phá khoảng 152.000 trận; ném xuống đường Trường Sơn gần 4 triệu tấn bom đạn. Hơn 20.000 bộ đội, thanh niên xung phong, công nhân giao thông đã hy sinh; hơn 3 vạn người bị thương và mang thương tích chất độc mầu da cam, khoảng 14.500 xe - máy các loại, hơn 700 khẩu súng pháo bị hư hỏng; hơn 90.000 tấn hàng hoá bị đánh cháy...

Trong 16 năm, hệ thống cầu đường Trường Sơn đã chuyển đuợc hơn 1 triệu tấn hàng, vũ khí vào cho các chiến trường, bảo đảm chỉ huy hành quân cho hơn 2 triệu lượt người vào chiến trường hoặc từ chiến trường ra Bắc; vận chuyển cơ động 10 lượt sư đoàn, 3 quân đoàn, hộ tống 90 đơn vị binh chủng kỹ thuật vào chiến trường.

Bằng sự cống hiến, hy sinh to lớn của mình, bộ đội Trường Sơn - đuờng Hồ Chí Minh đã lập nên kỳ tích anh hùng, làm nên con đuờng huyền thoại, góp phần to lớn vào sự toàn thắng của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của toàn dân tộc, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc. Bộ đội Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh xứng đáng được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và Huân chương Hồ Chí Minh. Trong niềm vinh dự tự hào đó có Trung đoàn ô tô vận tải 13 anh hùng của tôi. Trung đoàn xe vận tải đầu tiên của tuyến vận tải chiến lược Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh và quân đội được tuyên dương anh hùng. Ngoài ra Trung đoàn còn có Tiểu đoàn 101, đơn vị được hai lần tuyên dương danh hiệu anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và hai cá nhân được phong là anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân: Đồng chí Đỗ Văn Chiến và Đinh Văn Đen.

Tuyến đường Trường Sơn đã góp phần quan trọng vào việc giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Nay, tuyến đường huyền thoại năm xưa đang trở thành giao thông huyết mạch thứ 2 góp phần phát triển kinh tế xã hội ở triền phía Tây đất nước

ĐẠI LỘ HỒ CHÍ MINH NGÀY NAY

Tôi rất vui và tự hào bởi giờ đây, trong công tác mới sau ngày rời quân ngũ, tôi đã có may mắn được rất nhiều lần trở lại với tuyến đường, trở lại cái nơi mà một thời trai trẻ oai hùng nơi chiến địa và trở về trong chiến thắng vinh quang của dân tộc, góp phần sức lực nhỏ bé của mình trong sự nghiệp trọng đại của Tổ quốc.
Cứ mỗi dịp như thế này tôi không khỏi bùi ngùi nhớ lại những năm tháng hào hùng đó và cũng không thể nào quên được những hình ảnh thân thương của biết bao đồng đội đã mãi mãi ra đi để cho Tổ quốc này ngàn đời bất diệt. Xin kính cẩn nghiêng mình tri ân trước anh linh họ, những người con vĩ đại của non sông đất nước này./.